چرا دانش آموزان درس را فراموش مي كنند؟

چهارشنبه 14 آذر 1403

تاريخ : 1393/09/21

بسياري از دانش آموزان از اينكه درس ها را فراموش مي كنند گله مند هستند.

اما چرا آنها درسهاييرا كه ادعا مي كنند ياد گرفته اند فراموش مي كنند؟

آيا آنها قدرت و توانايي لازم را براي يادگيري ندارند؟

چگونه مي شود آنها فراموشي خود را به حداقل برسانند؟

از آنجاينكه حافظه انسان درگير يادگيري و به خاطر سپردن مطالب است. در واقع فراموشي هم به حافظه انسان مرتبط است، نخست كمي درمورد حافظه صحبت مي كنيم سپس به نحوه مطاله درست كه منجر به فراموشي نشود مي پردازيم.

يك برداشت عاميانه حافظه را مخزني تصور مي كندكه اطلاعات آنجا ريخته شده و نگهداري ميشود و در مواقع لزوم اطلاعات استخراج شده و يادآوري مي شود.

از نظر علمي حافظه عنواني است در مورد توانايي انسان در يادگيري، نگهداري، ياآوري و استفاده از آن اطلاعات و دانش در مواقع لزوم.

تقسيم بندي حافظه

بطور كلي انسان سه نوع حافظه دارد:

1- حافظه حسي: اطلاعات در اين حافظه يك تا سه ثانيه دوام مي آورد و گنجايش آن نسبتاً زياد است و درصورتي كه به ورودي اين حافظه توجه و دقت صورت گيرد وارد حافظه كوتاه مدت ميشود.

2- حافظه كوتاه مدت: اطلاعات دراين حافظه 15تا30ثانيه نگهداري مي شود. گنجايش آن 5 تا 9 قطعه است و نوع اطلاعات آن شنيداري، رويدادي و معنايي است و دليل عمده فراموشي دراين حافظه جانشين سازي يا محو شدن اثر است. درصورتي كه اطلاعات موجود دراين حافظه تكرار يا رمزگرداني شود به حافظه ي بلند مدت انتقال پيدا مي كند.

3- حافظه بلند مدت: اطلاعاتي كه به اين نوع حافظه انتقال پيدا مي كند ماندگاري نامحدود دارد و گنجايش آن هم نامحدود است و اطلاعات ذخيره شده هم عمدتا ًمعنايي و قدري هم شنيداري و ديداري است.

از آنجايكه تمام مطالبي كه درك شده و ابعاد معنايي ان براي دانش آموز روشن شده در اين حافظه قرار ميگيرد لذا درك معنايي مطالب براي آنها بسيار مهم و بخاطر سپاري آنهم آسان است.

البته فراموشي در اين حافظه هم به علل سركوبي، تداخل و مشكلات بازيابي رخ مي دهد، اما مقايسه ميزان بازيابي آن با فراموشي قابل مقايسه نيست. بنابر اين تلاش براين است كه دانش آموزان با شيوه هاي مناسب اطلاعات را به حافظه بلندمدت بسپارند.

دانش آ موزان چگونه درس بخوانند تا فراموشي آنها به حداقل برسد؟

حقيقت اين است كه بسياري از دانش آموزان درست درس خواندن را نمي دانند. بسياري از آنها كلي تلاش ميكنند و زحمت مي كشند اما زمان يادآوي مطالب دچار مشكل مي شوند. در يك مطالعه خوب و سازگار با كشفيات علمي بهتر است موارد زير را مد نظر داشته باشيم تا ضمن يادگيري صحيح، فراموشي را به حداقل برسانيم.

1- درك معناي مطالب: مطالبي كه فهميده و استنباط مي شود بهتر در حافظه مي ماند. لذا بايد روي معنا و مقهوم مطالب تمركز شده و تفكر صورت گيرد.

2- درك كل و جزء: دانش آموز هر مطلبي را كه مي خواند ممكن است جزئي از يك كل باشد. لذا مطالبي كه زير مجموعه يك عناوين كلي هستند بايدارتباط ذهني داده شوند و دانش آمو بتواند بفهمد كه مطالبي را كه مي خواند مربوط به كليتي است كه اين بخش مربوط به آن است.

3- بازگويي مطالب براي خود: مطالبي كه از حفظ براي خود بازگو مي كنيم ماندگاري بيشتري پيدا مي كند.

4- تمرين و تكرار: اين شيوه اي است كه مطالب حتي اگر براي شخصي بي معني باشد از حافظه كوتاه مدت به حافظه بلند مدت انتقال پيدا مي كند.تمرين و تكرار بايد به تدريج و با فاصله هاي زماني خاص صورت گيرد.

5- استراحت قبل از يادگيري و بعد از يادگيري: تحقيقات نشان داده است كه بعد از يك استراحت و خواب آرام انسان مطالب را بهتر ياد مي گيرد. همچنين اگر بعد از يادگيري مطلبي كمي استراحت كنيم يا به خواب برويم يادگيري با دوامتر است.

6- ياد گيري تدريجي: تحقيقات نشان مي دهد كه يادگيري بايد تدريجي و در زمانهاي مختلف باشد. سعي در يادگيري مطالب زياد در وقت كم منجر به فراموش مي شود. برخي از دانش آموزان از اينكه سعي مي كنند مطالب انباشته شده را بدون استراحت و در وقت كوتاه بخوانند جز فراموشي چيزي عايدشان نمي شود.

7- ايجاد تصوير ذهني: از آنجايكه انسانها خالق تصاوير ذهني هستند مي توانند در دنياي ذهن خود براي مطالب آموخته شده تصاوير ذهني خلق كنند كه خود مبتكر آن هستند.

8- ارتباط اموخته ها به هم: انسان هرمطلبي را كه مي آموزد مي تواند دردنياي آموخته هاي ذهني خود مفاهيم و مطالب به آنها مرتبط سازد.

9- وجود نظم و آهنگ: اگر برخي از مطالب درسي را به صورت شعر و آهنگ موزون در بياوريم يادگيري و ماندگاري آن هم آسان و هم طولاني مي شود. انسان ذاتا گرايش به هارموني و نظم و آهنگ دارد براي همين است كه بچه ها خيلي زود مطالب را كه درقالب شعر و آهنگ باشند ياد گرفته و به خاطر مي سپارند.

10- البته تمام مطالبي گفته شد فرض بر اين بود كه انسان براي يادگيري انگيزه و علاقه كافي داشته باشند و گرنه بدون انگيزه و علاقه مطالب بالا هم جايگاه خود را از دست خواهند داد.

همچنين اضطراب و نگراني و ترس اجازه نمي دهد كه انسان به درستي مطالب را ياد بگيرد و در صورت يادگيري زود فراموش مي شوند. بنابراين انگيزه و آرامش روحي و رواني مقدمه اي براي طي فرايندي يادگيري است.

يك قدرت نهفته در دانش آموزان زرنگ

يك نكته مهم اين كه:

برخي از دانش آموزان از راه تجربه و تكيه بر هوشمندي خود و به مرور زمان با موارد بالا براي يادگيري و يادسپاري و مقابله با فراموشي آشنا مي شوند.

شايد با اصطلاح فرا شناخت آشنا باشيد؟ فراشناخت يعني انسان مي داند كه بايد چگونه بداند. براي همين برخي از دانش آموزان در وجود خود يك قدرت نهفته دارند و بتدريج با گذشت زمان به اين مسئله پي مي برند كه چگونه و از چه راههايي بايد براي يادگيري اقدام كنند. يعني آنها به چگونه يادگيري خود متمركز ميشوند. فرق اين دانش آموزان با ديگر دانش آموزان اين است كه به يك نوع خود آگاهي دست يافته اند كه طي آن روش هاي يادگيري و يادآوري را ناخودآگاه مي دانند. در حالي كه همسالان آن، گويا آب در هاونگ مي كوبند و از ناتوانايي خود شكوه مي كنند.

مواد غذايي كه حافظه را تقويت مي كند

بدون شك داشتن حافظه قوي ضمن اينكه ارثي است شديداً به نوع تغذيه مرتبط است. لذا استفاده از آنها حافظه انسان را براي جلوگيري از فراموشي تقويت مي كند.

استفاده بيشتر از مواد گلوكز مثل خرما، عسل و شيريني هاي طبيعي، همچنين غذاهاي حاوي كلسيم و فسفر مثل، لبنيات، روغن ماهي و جگر و ... و يتامين ها مثل پرتقال، هويج، گوجه فرنگي و سبزيجات تازه و همچنين خوردن برخي از حبوبات خصوصا عدس توصيه شده است .

3.7/5 امتياز (3)